مالیات پلاک به عهده کیست

اگر قصد فروش یا خرید خودرو دارید، حتما این سوال برایتان پیش آمده که بالاخره مالیات پلاک به عهده کیست؟ پاسخ کوتاه و صریح قانون، فروشنده است. اما این تمام ماجرا نیست. بسیاری از افراد به دلیل ندانستن جزئیات همین قانون، در مراکز تعویض پلاک دچار مشکل میشوند. در این مطلب، به عنوان یک کارشناس، تمام جزئیات مربوط به قوانین مالیات پلاک، تفاوت آن با سایر هزینه‌ها و مسئولیت‌های دقیق خریدار و فروشنده را برای شما روشن می‌کنم تا معامله‌ای بدون دردسر داشته باشید.

مالیات نقل‌ و انتقال خودرو چیست؟

قبل از هرچیز، باید بدانیم که «مالیات نقل و انتقال خودرو» دقیقا چیست و چرا پرداخت می‌شود. بسیاری این مورد را با عوارض سالانه شهرداری یا مالیات خودروهای لوکس اشتباه می‌گیرند. مالیات نقل و انتقال، یک نوع «مالیات مستقیم» است که فقط یک بار و فقط در زمان فروش خودرو از مالک دریافت می‌شود. این مبلغ در واقع هزینه‌ای است که شما برای قانونی کردن فرآیند انتقال مالکیت و صدور اسناد جدید به دولت پرداخت می‌کنید.

از فروردین ماه سال ۱۴۰۱، فرآیند پرداخت این مالیات تغییرات اساسی داشت. تا پیش از آن، این هزینه‌ها در دفترخانه‌های اسناد رسمی پرداخت میشد، اما قانون تغییر کرد. اکنون پرداخت این مالیات کاملا آنلاین شده و مهم‌تر از آن، تبدیل به پیش‌نیاز اصلی برای مراجعه به مراکز تعویض پلاک شده است. یعنی تا زمانی که این مالیات را پرداخت نکنید، پلیس راهور به شما اجازه فک پلاک و نصب پلاک جدید را نخواهد داد.

برای آشنایی بیشتر با مدل‌های ردیاب خودرو، همین حالا کلیک کن.

تفاوت مالیات نقل و انتقال با سایر عوارض خودرو

درک تفاوت میان انواع مالیات خودرو بسیار مهم است تا بدانیم دقیقا کدام هزینه را باید بپردازیم. به طور خلاصه ما سه نوع پرداختی اصلی برای خودرو داریم:

1. عوارض سالیانه شهرداری: این مبلغی است که بابت استفاده از معابر شهری و خدمات شهری، به صورت سالانه به شهرداری پرداخت می‌شود. پرداخت این مورد برای تمدید بیمه یا معاینه فنی لازم است.
2. مالیات سالانه (خودروهای لوکس): این مالیات مخصوص خودروهایی با ارزش ریالی بالا است (مثلا در سال ۱۴۰۳ برای خودروهای بالای ۳.۵ میلیارد تومان). این مالیات به صورت سالانه محاسبه و پرداخت می‌شود و ربطی به خرید و فروش ندارد.
3. مالیات نقل و انتقال (مالیات پلاک): این همان موضوع بحث ماست. فقط در زمان انتقال مالکیت (فروش) و توسط فروشنده پرداخت می‌شود.

بنابراین، مالیات و عوارض پلاک می‌توانند شامل مالیات نقل و انتقال (هنگام فروش) و عوارض سالانه (پرداخت هر سال) باشند، اما در فرآیند تعویض پلاک، فقط تسویه «مالیات نقل و انتقال» و «عوارض سالانه» قبلی الزامی است.

برای خرید ردیاب تلتونیکا با بهترین قیمت موجود در بازار کلیک کنید.

آیا مالیات تعویض پلاک با مالیات نقل و انتقال فرق دارد؟

پاسخ کوتاه: خیر. این یک اشتباه رایج است. چیزی به اسم «مالیات تعویض پلاک» به صورت مجزا وجود ندارد. منظور از این عبارت، همان «مالیات نقل و انتقال خودرو» است. چون این مالیات باید قبل از مراجعه به مرکز تعویض پلاک پرداخت شود، برخی به اشتباه آن را مالیات تعویض پلاک می‌نامند.

هزینه‌ای که شما در خود مرکز تعویض پلاک پرداخت می‌کنید، «مالیات» نیست، بلکه «هزینه اداری» صدور پلاک جدید، کارت ماشین و برگ سبز است که مبلغ ثابتی دارد (در زمان نگارش این متن حدود ۳۷۳ هزار تومان) و مسئولیت پرداخت آن با «خریدار» است. این دو مورد را نباید با هم اشتباه گرفت.

پرداخت مالیات خودرو جهت تعویض پلاک به عهده کیست؟

اینجا به سوال اصلی می‌رسیم: مالیات پلاک به عهده کیست؟ همانطور که در مقدمه اشاره شد، بر اساس قانون مصوب (از سال ۱۴۰۱)، مسئولیت پرداخت کامل مالیات نقل و انتقال خودرو صراحتا بر عهده فروشنده (مالک فعلی) است. قانون، فروشنده را به عنوان «مودی مالیاتی» می‌شناسد، زیرا اوست که از این معامله سودی به دست می‌آورد و باید مالیات آن را بپردازد.

پلیس راهور و سامانه‌های نوبت‌دهی تعویض پلاک، فقط شماره پلاک خودرو را بررسی می‌کنند. اگر مالیات نقل و انتقال آن پلاک پرداخت نشده باشد، سامانه به مالک اجازه رزرو نوبت را نمی‌دهد. فرآیند به این شکل است که فروشنده باید قبل از هر اقدامی، به سامانه مربوطه مراجعه کند، مالیات را بپردازد و «رسید پرداخت» را دریافت کند. بدون این رسید، عملا هیچ انتقال سندی صورت نمیگیرد.

مسئولیت خریدار در مقابل مالیات پلاک چیست؟

خریدار هیچ مسئولیت قانونی مستقیمی در قبال پرداخت «مالیات نقل و انتقال» ندارد. همانطور که گفته شد، وظیفه خریدار، پرداخت «هزینه اداری تعویض پلاک» در مرکز شماره‌گذاری است.

اما خریدار باید هوشیار باشد. یک خریدار آگاه، باید قبل از پرداخت کامل وجه خودرو، از فروشنده بخواهد که «رسید پرداخت مالیات نقل و انتقال» و همچنین «برگه تسویه حساب عوارض شهرداری» را ارائه دهد. اگر خریدار بدون بررسی این موارد خودرو را بخرد و فروشنده مالیات را نپردازد، خریدار نمی‌تواند پلاک را به نام خود ثبت کند و دچار دردسر بزرگی خواهد شد. پس هرچند پرداخت با فروشنده است، اما پیگیری آن وظیفه خریدار برای حفظ منافع خودش است.

بیشتر بدانید: بهترین ماشین ایرانی برای جاده های ایران

آیا امکان توافق بین خریدار و فروشنده وجود دارد؟

در بازار، گاهی اوقات خریدار و فروشنده با هم توافق می‌کنند. مثلا خریدار می‌گوید من مالیات را پرداخت می‌کنم و شما این مبلغ را از قیمت نهایی خودرو کم کن. آیا این کار قانونی است؟

از نظر قانون، مسئول و بدهکار مالیاتی همچنان «فروشنده» است. اگر خریدار قول بدهد که پرداخت می‌کند اما این کار را نکند، باز هم سازمان امور مالیاتی، فروشنده را به عنوان بدهکار می‌شناسد.

با این حال، این توافق منعی ندارد، به شرطی که «مکتوب» باشد. اگر قرار است خریدار این هزینه را بدهد، حتما باید در قرارداد یا قولنامه فروش به صورت شفاف ذکر شود که «مبلغ ... ریال بابت مالیات نقل و انتقال از ثمن معامله کسر گردید و پرداخت آن بر عهده خریدار است». یک توافق شفاهی در این زمینه هیچ اعتباری ندارد و می‌تواند باعث اختلاف شود. اما امن‌ترین راه، همان اجرای قانون است: فروشنده پرداخت کند و رسید را به خریدار تحویل دهد.

مالیات انتقال پلاک به عهده کیست در خودروهای صفر؟

سوال «مالیات انتقال پلاک به عهده کیست» برای خودروهای صفر کیلومتر کمی متفاوت است. وقتی شما خودرویی را مستقیما از کارخانه یا شرکت واردکننده خریداری می‌کنید، اولین مالیات نقل و انتقال آن خودرو قبلا توسط «سازنده یا نمایندگی» پرداخت شده است. این مبلغ بخشی از هزینه‌های تولید و شماره‌گذاری اولیه است و خریدار اول، پولی جداگانه بابت مالیات نقل و انتقال (در لحظه خرید) پرداخت نمی‌کند.

مالیات نقل و انتقال فقط زمانی مطرح می‌شود که شما به عنوان «اولین مالک»، تصمیم به فروش خودروی خود به شخص دیگری (به عنوان خودروی کارکرده) بگیرید. در آن زمان، شما «فروشنده» محسوب می‌شوید و پرداخت مالیات بر عهده شما خواهد بود.

نکات قانونی و ثبت مدارک

فرآیند پرداخت مالیات حالا کاملا شفاف و آنلاین است. دیگر نیازی به مراجعه حضوری به ادارات مالیات یا دفترخانه‌ها برای این کار نیست. تمام فرآیند از طریق سامانه مخصوص سازمان امور مالیاتی انجام می‌شود. داشتن اطلاعات دقیق در مورد قوانین مالیات پلاک و مراحل ثبت آن، از اتلاف وقت شما جلوگیری می‌کند.

فروشنده موظف است قبل از مراجعه به مرکز تعویض پلاک، نه تنها مالیات نقل و انتقال، بلکه تمام بدهی‌های قبلی خودرو مانند عوارض سالیانه شهرداری و خلافی‌های رانندگی را نیز به طور کامل تسویه کند. در غیر این صورت، فرآیند فک پلاک انجام نخواهد شد و نوبت شما در مرکز از دست می‌رود.

سامانه پرداخت مالیات نقل و انتقال خودرو

سامانه رسمی و تنها مرجع پرداخت این مالیات، «درگاه ملی خدمات مالیاتی» به آدرس cartransfer.tax.gov.ir است. فروشندگان باید مراقب سایت‌های جعلی و واسطه باشند. پرداخت فقط باید از طریق همین سامانه رسمی انجام شود.

همچنین برای اطلاع از «ارزش» خودروی خود (که مبنای محاسبه مالیات است)، می‌توانید به سامانه www.intamedia.ir (میز خدمت عملیات الکترونیک مالیاتی) مراجعه کنید تا از ارزشی که سازمان مالیاتی برای خودروی شما در نظر گرفته مطلع شوید.

مراحل گام به گام پرداخت آنلاین

فرآیند پرداخت بسیار ساده است و خود فروشنده (مالک) می‌تواند آن را انجام دهد:

1. ورود به سامانه: به آدرس cartransfer.tax.gov.ir مراجعه کنید.
2. ثبت نام/ورود: به عنوان «مودی مالیاتی (فروشنده)» وارد شوید. اگر قبلا ثبت نام نکرده‌اید، باید با کد ملی و شماره موبایلی که حتما به نام خودتان است، ثبت نام کنید. این مرحله برای احراز هویت است.
3. ورود اطلاعات خودرو: پس از ورود، شماره پلاک خودروی مورد نظر را وارد می‌کنید.
4. استعلام و مشاهده مبلغ: سامانه به صورت خودکار بدهی مالیات نقل و انتقال خودروی شما را بر اساس نوع و سال ساخت آن محاسبه و نمایش می‌دهد.
5. پرداخت آنلاین: مبلغ را از طریق درگاه پرداخت اینترنتی واریز می‌کنید.
6. دریافت رسید: پس از پرداخت، حتما «رسید پرداخت مالیاتی» را دریافت و ذخیره کنید. ارائه این رسید (یا کد رهگیری آن) در مرکز تعویض پلاک الزامی است.

قوانین مالیات پلاک و نحوه محاسبه آن

یک مورد مهم که فروشندگان باید بدانند، نحوه محاسبه این مالیات است. مبلغ مالیات بر اساس «قیمت فروش» یا «قیمت روز بازار» محاسبه نمی‌شود. سازمان امور مالیاتی هر سال یک «کتابچه ارزش‌گذاری خودرو» منتشر می‌کند که قیمت رسمی خودروها در آن درج شده است. مالیات بر اساس آن «ارزش دفتری» محاسبه می‌شود.

این خبر خوبی است، چون معمولا ارزش دفتری خودروها از قیمت بازار آزاد پایین‌تر است. نرخ محاسبه بر اساس این ارزش دفتری، طبق جدول زیر است:

نرخ محاسبه مالیات نقل و انتقال خودرو

همانطور که مشخص است، هر چه خودروی شما قدیمی‌تر باشد، مالیات کمتری برای انتقال آن پرداخت خواهید کرد. این کاهش پلکانی تا سال ششم ادامه دارد و از سال هفتم به بعد، مبلغ مالیات ثابت می‌ماند.

اشتباهات رایج و راهکارها

ندانستن جزئیات در مورد اینکه مالیات پلاک به عهده کیست و چگونه پرداخت می‌شود، باعث بروز مشکلات و سوءتفاهم‌های زیادی در زمان معامله می‌شود. بسیاری از افراد وقت خود را در صف‌های طولانی مراکز تعویض پلاک از دست می‌دهند، صرفا به دلیل اینکه یکی از این موارد را رعایت نکرده‌اند. آشنایی با این اشتباهات رایج می‌تواند از بروز آن‌ها جلوگیری کند.

بزرگترین اشتباه، موکول کردن پرداخت به لحظه آخر یا توافق شفاهی با خریدار است. قانون در این مورد شفاف است و هرگونه سهل‌انگاری مستقیما متوجه فروشنده خواهد بود و فرآیند معامله را متوقف خواهد کرد.

اشتباه گرفتن مالیات پلاک با مالیات عایدی

این یک اشتباه تخصصی اما رایج است. «مالیات نقل و انتقال» (که ۱٪ یا ۲٪ ارزش دفتری است) با «مالیات بر عایدی سرمایه خودرو» کاملا متفاوت است. مالیات عایدی، یک قانون جدیدتر برای مقابله با دلالی و واسطه‌گری است و از «سود» شما مالیات میگیرد.

اگر شما خودرویی را بخرید و کمتر از سه سال آن را نگه دارید و بفروشید، مشمول این مالیات می‌شوید (مثلا برای نگهداری زیر یک سال، ۳۰٪ از سود شما مشمول مالیات می‌شود). اما مالیات نقل و انتقال، ربطی به سود شما ندارد و در هر صورت (چه سود کنید چه ضرر) باید پرداخت شود. این دو مالیات کاملا مجزا هستند.

تفاوت مالیات نقل و انتقال و مالیات عایدی

"فکر می‌کردم مالیات تعویض پلاک به عهده کیست؟ خریدار!"

این رایج‌ترین جمله در مراکز تعویض پلاک است. یک بار دیگر به صورت شفاف مرزبندی می‌کنیم:

• مالیات نقل و انتقال (مالیات پلاک): بر عهده فروشنده.
• هزینه اداری تعویض پلاک (هزینه پلاک جدید): بر عهده خریدار.

اینکه مالیات تعویض پلاک به عهده کیست، سوالی است که پاسخ آن «فروشنده» است. فروشندگان باید این هزینه را به عنوان بخشی از فرآیند فروش خودروی خود در نظر بگیرند و خریداران نیز باید رسید پرداخت آن را از فروشنده طلب کنند.

عواقب جدی عدم پرداخت مالیات و عوارض پلاک

برخی تصور می‌کنند می‌توانند پرداخت مالیات و عوارض پلاک را به تعویق بیندازند. اما قوانین جدید، راه فرار را کاملا بسته‌اند. نپرداختن این مالیات عواقب جدی برای فروشنده دارد:

1. عدم امکان رزرو نوبت تعویض پلاک: اولین و فوری‌ترین عاقبت این است که سامانه نوبت‌دهی پلیس راهور، تا زمان تسویه بدهی مالیاتی، به شما اجازه رزرو نوبت نمی‌دهد.
2. ثبت بدهی مالیاتی قطعی: فروشنده به عنوان «بدهکار مالیاتی» در سیستم سازمان امور مالیاتی شناخته می‌شود.
3. ممنوعیت خروج از کشور: این مهم‌ترین عاقبت است. افرادی که بدهی مالیاتی (حتی بابت نقل و انتقال خودرو) داشته باشند، تا زمان تسویه کامل آن، «ممنوع‌الخروج» خواهند شد.
4. توقیف اموال: در صورت انباشته شدن بدهی و عدم توجه به اخطارها، سازمان مالیاتی می‌تواند از طریق راه‌های قانونی برای توقیف سایر اموال بدهکار اقدام کند.

بنابراین، سهل‌انگاری در پرداخت این مبلغ، می‌تواند مشکلات بسیار بزرگ‌تری را برای فروشنده ایجاد کند.

توصیه‌های نهایی برای جلوگیری از مشکلات قانونی

بهترین راه برای گرفتار نشدن در این مشکلات قانونی، اقدام به موقع است. پرداخت مالیات خودرو را به روز مراجعه به مرکز تعویض پلاک یا حتی روز قولنامه موکول نکنید. توصیه قطعی ما این است که قبل از تصمیم جدی برای فروش یا آگهی کردن خودرو، شخصا به سامانه cartransfer.tax.gov.ir مراجعه کنید. در همان زمان، نه تنها مالیات نقل و انتقال، بلکه تمام بدهی‌های مربوط به عوارض سالانه شهرداری و خلافی‌ها را نیز بررسی و یکجا تسویه نمایید. با این کار، شما با اطمینان کامل وارد معامله میشوید و برگه‌های تسویه حساب را به عنوان مدرک در دست دارید. رسید پرداخت مالیات را حتما تا زمان انتقال کامل سند و دریافت پلاک جدید توسط خریدار، نزد خود نگه دارید. اتکا به توافق شفاهی با خریدار برای پرداخت این مبالغ، ریسک بزرگی است که مسئولیت قانونی آن مستقیما متوجه شما (فروشنده) خواهد بود و می‌تواند شما را ناخواسته در فهرست بدهکاران مالیاتی قرار دهد. پیشگیری در این مورد بسیار ساده‌تر از رفع مشکلات بعدی آن است.

جمع‌ بندی

در آخر مالیات پلاک به عهده کیست؟ قانون کاملا شفاف و روشن است: فروشنده. این مالیات که همان «مالیات نقل و انتقال خودرو» است، باید قبل از مراجعه به مرکز تعویض پلاک و به صورت کاملا آنلاین توسط مالک خودرو پرداخت شود. خریدار نیز مسئول پرداخت هزینه‌های اداری صدور پلاک جدید در مرکز شماره‌گذاری است.

انجام این فرآیند به صورت آنلاین قبل از تنظیم هرگونه قرارداد یا مراجعه به مراکز پلاک، از اتلاف وقت هر دو طرف معامله جلوگیری می‌کند و مانع بروز اختلافات بعدی می‌شود. به یاد داشته باشید که عدم پرداخت این مالیات، می‌تواند منجر به ممنوعیت خروج از کشور برای فروشنده شود.

طلوع آرین هوشمند، به عنوان معتبرترین ارائه دهنده سخت‌افزارهای ردیابی با برند تلتونیکا در ایران، از اینکه تا پایان این مقاله همراه ما بودید صمیمانه سپاسگزار است. ما معتقدیم آگاهی از قوانین، به اندازه داشتن تجهیزات مناسب برای امنیت خودرو، اهمیت دارد.

سوالات متداول

1. مالیات تعویض پلاک به عهده کیست؟ خریدار یا فروشنده؟

پاسخ صریح قانون، فروشنده است. «مالیات تعویض پلاک» همان «مالیات نقل و انتقال» است که باید توسط فروشنده و قبل از مراجعه به مرکز پلاک پرداخت شود.

2. آیا مالیات خودروی صفر کیلومتر را هم خریدار باید بدهد؟

خیر. اولین مالیات نقل و انتقال خودروی صفر کیلومتر، توسط کارخانه سازنده یا شرکت واردکننده پرداخت می‌شود و خریدار اول پولی بابت آن نمی‌پردازد.

3. اگر مالیات نقل و انتقال خودرو را پرداخت نکنیم چه میشود؟

اولا، امکان رزرو نوبت برای تعویض پلاک را نخواهید داشت. ثانیا، به عنوان بدهکار مالیاتی شناخته شده و تا زمان تسویه کامل، ممنوع‌الخروج خواهید بود.

4. هزینه خود پلاک در مرکز شماره‌گذاری با کیست؟

هزینه اداری صدور پلاک جدید، کارت خودرو و برگ سبز (که مبلغ ثابتی است)، بر عهده «خریدار» است و در مرکز تعویض پلاک پرداخت می‌شود.