ردیابی مجرمین
مواجهه با جرمی که در آن متهم متواری شده، وضعیتی نگران‌کننده است. بسیاری از شاکیان نمی‌دانند که آیا امکان ردیابی مجرمین وجود دارد یا خیر و چگونه باید این فرآیند را آغاز کنند. آیا یک شهروند عادی میتواند درخواست ردیابی بدهد؟ این نوشته دقیقا به همین پرسش‌ها پاسخ میدهد. ما فرآیندهای قانونی برای پیگیری افراد، از جمله نقطه‌زنی موبایل و شرایط آن را بررسی خواهیم کرد تا مسیر پیش رو برای شما روشن‌تر شود.
اصطلاح ردیابی مجرمین به مجموعه اقداماتی گفته می‌شود که توسط مراجع قانونی و انتظامی برای مشخص کردن موقعیت مکانی یک متهم یا محکوم متواری صورت میگیرد. این کار، یک اقدام تخصصی است که صرفا در چارچوب قانون و با دستور قضایی انجام می‌شود.
تصور عمومی گاهی بر این است که میتوان به سادگی افراد را ردیابی کرد، اما این فرآیند تابع قوانین سفت و سختی برای حفظ حریم خصوصی افراد است. بنابراین، پیگیری یک مجرم، چه از طریق سامانه‌های مخابراتی و چه با استفاده از ابزارهای نظارتی دیگر، تنها زمانی ممکن است که جرم به اثبات رسیده و قاضی پرونده، دستور لازم را صادر کرده باشد. این اقدامات برای جلوگیری از فرار متهم یا اجرای حکم قطعی انجام میشوند.
چگونه به‌صورت قانونی در شناسایی و پیگیری مجرمین کمک کنیم؟
اگر قربانی یک جرم، مانند کلاهبرداری، شده‌اید و متهم فرار کرده است، مهم‌ترین اقدام شما، شروع یک فرآیند قانونی صحیح است. اولین قدم، تنظیم شکواییه و «طرح دعوی» در مراجع قضایی است. شما نباید خودسرانه اقدام به تعقیب یا ردیابی مجرمین کنید، زیرا این کار هم شما را دچار دردسر قانونی میکند و هم معمولا نتیجه‌ای نخواهد داشت.
در صورتی که محل سکونت یا مخفیگاه متهم را نمیدانید، باید در دادخواست خود، در بخش آدرس، عبارت «مجهول المکان» را قید کنید. این کار به قاضی پرونده اجازه میدهد تا در صورت لزوم، دستورات لازم برای یافتن او را به ضابطین قضایی (مانند اداره آگاهی) ابلاغ کند. بهترین مسیر، مشورت با یک وکیل متبحر در امور کیفری است.
سوال اینکه چگونه مجرم را گزارش کنیم؟ پاسخ این است: فقط از طریق ثبت شکایت رسمی و ارائه تمام مدارک و اطلاعاتی که از متهم دارید (مانند شماره تماس، شماره حساب یا...) به دادگاه. وکیل میتواند پرونده شما را از طریق «اجرای احکام کیفری دادسرا» پیگیری کرده و با مراجع امنیتی برای اجرای دستور جلب رایزنی کند.
نقطه زنی گوشی چگونه انجام می‌شود؟
یکی از روش‌های متداول برای ردیابی مجرمین متواری، استفاده از اطلاعات اپراتورهای تلفن همراه است. این اقدام فنی که «نقطه‌زنی موبایل» نامیده می‌شود، به معنای یافتن موقعیت مکانی گوشی فرد از طریق دکل‌های مخابراتی (BTS) است.
آیا نقطه‌زنی موقعیت دقیق فرد را نشان میدهد؟ پاسخ منفی است. این روش، موقعیت صد در صد دقیق و لحظه‌ای (مانند آنچه در ردیاب‌های GPS دیده می‌شود) را ارائه نمیدهد. در عوض، بر اساس اینکه گوشی فرد به کدام دکل یا دکل‌های مخابراتی در یک منطقه متصل شده است، یک «محدوده تقریبی» از حضور فرد را مشخص میکند. این محدوده میتواند در مناطق شهری متراکم، دقیق‌تر و در مناطق باز و جاده‌ای، بسیار گسترده‌تر باشد.
این اطلاعات به ضابطین قضایی کمک میکند تا محدوده جستجوی خود را محدودتر کرده و اقدامات بعدی را برای دستگیری متهم در آن منطقه متمرکز کنند. این فرآیند کاملا در اختیار اپراتورها و مراجع امنیتی است و هیچ دسترسی عمومی برای آن وجود ندارد.
شرایط درخواست نقطه زنی
شاید مهم‌ترین پرسش برای شاکیان این باشد که آیا آنها میتوانند درخواست نقطه‌زنی موبایل متهم را بدهند؟ پاسخ قاطعانه «خیر» است. نقطه‌زنی به حریم خصوصی افراد وارد می‌شود و به همین دلیل، قانون برای آن محدودیت‌های بسیار جدی قرار داده است.
این اقدام فنی، فقط و فقط به دستور مستقیم قاضی پرونده امکان‌پذیر است. یک شهروند عادی یا حتی وکیل پرونده نمیتواند مستقیما از اپراتور مخابراتی چنین درخواستی کند. تنها مرجع صاحب صلاحیت، مقام قضایی است که پس از بررسی تمام ابعاد پرونده و اطمینان از متواری بودن متهم (که معمولا با قید «مجهول المکان» در پرونده مشخص شده)، چنین دستوری را صادر میکند.
بنابراین، فرآیند به این شکل است که شاکی شکایت میکند، دادگاه متهم را احضار میکند، و اگر متهم در هیچ‌یک از آدرس‌های ثبتی خود یافت نشود و فرار او محرز گردد، قاضی برای اجرای عدالت و یافتن او، ممکن است دستور به ردیابی مجرمین از طریق نقطه‌زنی بدهد.
با ردیاب خودرو از هرجایی وضعیت ماشینت رو ببین و برای مدیریت مدرن ناوگان خود به سیستم مدیریت حمل و نقل سر بزنید.
اطلاع از موقعیت مجرمین
شیوه‌های اطلاع از موقعیت مجرمین به دو دسته اصلی تقسیم میشوند: ردیابی افرادی که از ابتدا متواری بوده‌اند (مانند کلاهبرداران) و نظارت بر مجرمینی که دستگیر شده‌اند اما به دلایل قانونی (مانند مرخصی) موقتا خارج از زندان هستند.
برای دسته اول، همانطور که اشاره شد، مراجع قضایی از ابزارهای اطلاعاتی استفاده میکنند. علاوه بر نقطه‌زنی موبایل، روش‌های دیگری نیز با دستور قضایی قابل اجرا هستند:
- بررسی تراکنش‌های بانکی: با دستور قاضی، بانک‌ها موظف‌اند اطلاعات حساب‌های فرد، از جمله محل استفاده از کارتخوان (POS) یا دستگاه خودپرداز (ATM) را ارائه دهند.
- ردیابی کارت‌های چیپست‌دار: اطلاعات کارت سوخت یا سایر کارت‌های خدماتی که دارای چیپست هستند، میتواند به مراجع در یافتن رد فرد کمک کند.
- سامانه‌های افراد متواری: برخی سامانه‌ها خدمات دولتی و غیردولتی را برای مجرمین متواری مسدود میکنند تا فرد مجبور به مراجعه یا آشکار شدن هویتش شود.
اما برای دسته دوم، یعنی نظارت بر زندانیان، از فناوری‌های متفاوتی استفاده می‌شود. اطلاع از موقعیت مجرمین با ردیاب جی‌پی‌اس (GPS) یک راهکار نظارتی مرسوم برای این گروه است.
زندانیانی که به مرخصی میروند یا مجرمانی (مثلا با جرایم مالی) که تا زمان تکمیل پرونده به طور موقت آزاد هستند، گاهی ملزم به استفاده از ردیاب‌های مخصوص میشوند. این دستگاه‌ها معمولا به صورت مچ‌بند پا هستند و موقعیت فرد را به صورت آنلاین به مرکز کنترل ارسال میکنند.
ویژگی ردیاب‌های نظارتی مجرمین (GPS) | توضیحات |
نوع دستگاه | معمولا مچ‌بند پا (Ankle Monitor) |
ارسال داده | به صورت آنلاین و لحظه‌ای به مرکز کنترل |
قابلیت Geofencing | امکان تعریف محدوده جغرافیایی مجاز |
سیستم هشدار | ارسال هشدار فوری در صورت خروج از محدوده |
مقاومت | مقاوم در برابر آب و ضربه (امکان باز کردن بدون مجوز وجود ندارد) |
مقایسه روش‌های ردیابی مجرمین
همانطور که دیدیم، دو متد اصلی برای یافتن موقعیت افراد وجود دارد: نقطه‌زنی مخابراتی و ردیابی ماهواره‌ای (GPS). این دو روش تفاوت‌های اساسی با هم دارند و کاربرد هرکدام در فرآیند ردیابی مجرمین متفاوت است. نقطه‌زنی یک اقدام اطلاعاتی برای یافتن فرد متواری است، در حالی که ردیاب GPS یک ابزار نظارتی برای کنترل فردی است که از قبل شناسایی شده.
مقایسه | نقطه‌زنی مخابراتی (BTS) | ردیابی ماهواره‌ای (GPS) |
مرجع اجرا | مراجع قضایی و اپراتورهای مخابراتی | مراکز نظارتی (مانند زندان‌ها) |
دقت | تقریبی (محدوده‌ای بر اساس دکل) | بسیار بالا (دقیق) |
نیاز به سخت‌افزار | خیر (بر اساس سیم‌کارت فرد) | بله (نیاز به دستگاه ردیاب فیزیکی) |
کاربرد اصلی | یافتن متهم مجهول المکان | نظارت بر زندانی در مرخصی |
جمع بندی
فرآیند ردیابی مجرمین یک اقدام کاملا قانونی و در حیطه اختیارات مراجع قضایی و انتظامی است. شهروندان برای پیگیری حقوق خود باید از مسیر قانونی، یعنی ثبت شکواییه و کمک گرفتن از وکیل، اقدام کنند. تلاش برای اقدامات خودسرانه نه تنها کمکی به پرونده نمیکند، بلکه میتواند مسئولیت قانونی برای خود فرد شاکی ایجاد کند.
روش‌هایی مانند نقطه‌زنی موبایل تنها با دستور قاضی برای یافتن متهمان متواری به کار میرود و دقتی تقریبی دارد. در سوی دیگر، برای نظارت بر زندانیان در مرخصی، از ابزارهای نظارتی پیشرفته‌تری مانند ردیاب‌های GPS استفاده می‌شود تا حضور آنها در محدوده مجاز تایید شود. درک تفاوت میان این روش‌ها برای پیگیری صحیح پرونده مهم است. اطلاع از موقعیت مجرمین با ردیاب سخت‌افزاری، یک نظارت فعال است، در حالی که نقطه‌زنی یک جستجوی اطلاعاتی محسوب می‌شود.
ما در «طلوع آرین هوشمند»، به عنوان معتبرترین ارائه‌دهنده سخت‌افزارهای ردیابی با برند تلتونیکا در ایران، به ارائه راهکارهای نظارتی دقیق باور داریم.
از اینکه تا پایان این مقاله همراه «طلوع آرین هوشمند» بودید، صمیمانه سپاسگزاریم.
سوالات متداول
- آیا خودم میتوانم شماره موبایل کسی را نقطه‌زنی کنم؟
خیر. این کار جرم محسوب می‌شود. نقطه‌زنی موبایل فقط با دستور مستقیم قاضی و توسط مراجع قانونی و اپراتورهای مخابراتی برای پرونده‌های قضایی خاص انجام میگیرد.
- دقت نقطه‌زنی چقدر است؟
این روش موقعیت دقیق نمیدهد، بلکه یک محدوده تقریبی را مشخص میکند. دقت آن به تراکم دکل‌های مخابراتی بستگی دارد و در شهرها بیشتر از جاده‌ها است.
- ردیاب مچ‌بند پا (ردیاب زندانیان) چیست؟
یک دستگاه ردیاب GPS است که برای نظارت بر زندانیان در زمان مرخصی یا مجرمین تحت نظارت استفاده می‌شود. این دستگاه موقعیت فرد را آنلاین ارسال و خروج از محدوده مجاز را هشدار میدهد.
- اگر مجرم فرار کرد، اولین قدم چیست؟
اولین و مهم‌ترین قدم، حفظ آرامش و مراجعه فوری به مراجع قضایی برای ثبت شکواییه یا دادخواست است. اگر آدرس او را ندارید، باید «مجهول المکان» اعلام کنید.